κατι για τον Πειραια...

[klagenfurt]

ΑΦΙΕΡΩΜΑ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΛΥΚΟΥΡΟΠΟΥΛΟ

4.5.2007
ΠΕΙΡΑΙΑΣ Οι Πειραιώτες

Αν κάνει το λάθος κάποιος να σταθεί στη φυσική ομορφιά της πόλης –θάλασσες, λόφοι, θέα και περατζάδα–, το νόημα του Πειραιά δεν θα το καταλάβει ποτέ. Ο Πειραιάς είναι πάνω απ’ όλα ο χαρακτήρας. Κι ως γνωστόν, ο χαρακτήρας δεν αλλάζει ποτέ.



ΣΧΟΛΙΑ (84)

Αποστολή σε φίλο





Μοιάζουν να είναι στον δικό τους κόσμο. Οι Πειραιώτες δεν έχουν ακολουθήσει τα ρεύματα των καιρών. Την Αθήνα δεν την καταλαβαίνουν - αλλά δεν ασχολούνται και μαζί της. Είναι αυτάρκεις μέσα στην αδρανή τους ευμάρεια, κι αν καμιά φορά τη χρειαστούν για λόγους πρακτικούς, σιχτιρίζουν που έπρεπε να τη συναντήσουν. «Είμαι κατάκοπος, ανέβηκα σήμερα στην Αθήνα» μου έλεγε ένας φίλος. Και το εννοούσε. Η Αθήνα δεν είναι η πόλη τους - δεν τους αφορά. Μεγαλώνοντας, συνειδητοποίησα ότι έχω κι εγώ το DNA. Κάθε φορά που πάω στη Θεσσαλονίκη μού λένε «Αθηναίος είσαι;». «Όχι, Πειραιώτης» απαντάω πολύ φυσικά. Κι έμελλε να μου χαράξει η πόλη σα σημάδι στο σώμα τη μοίρα της, γιατί τη μάνα μου όταν ήταν να με γεννήσει, στις 25 Απριλίου του '67, δεν την άφησε η χούντα να πάει στο μαιευτήριο «Αλεξάνδρα». Απαγορευόταν η κυκλοφορία λόγω του πραξικοπήματος, και γεννήθηκα με τα πολλά στο Τζάννειο. Μεταφυσικό. Εκεί μεγάλωσα κιόλας, αλλά έζησα και στις πιο πολλές περιοχές του - παιδική ηλικία στα Καμίνια, εφηβεία στον Άγιο Βασίλη, στην Καλλίπολη, ως φοιτητής κάτοικος Περάματος και ως ενήλιξ μόνιμος κάτοικος Καστέλας - έτυχε.
Δεν το συνειδητοποιείς μεγαλώνοντας ότι σ' έχει «αρπάξει» ο αέρας της πόλης και κουβαλάς κάτι το «πειραιώτικο». Το κατάλαβα μετά το πανεπιστήμιο, που έκανα αγώνα να μιλήσω τη γλώσσα του καθωσπρεπισμού, γιατί εμένα με ανάθρεψε ο βαρύς λόγος των φίλων μου, των θείων μου και της αλάνας όπου έπαιζα μπάλα. Ο λόγος που ήταν συμβόλαιο, μια ματιά πάνω στα καθημερινά που έβλεπα γύρω μου από ανθρώπους όλων των τάξεων.
Το πιο εξωφρενικό στοιχείο της πόλης του Πειραιά είναι ότι εκεί οι τάξεις έχουν καταργηθεί. Δεν μπορείς να ανακαλύψεις καμία πάλη των τάξεων γιατί οι προύχοντες του λιμανιού είναι οι εφοπλιστές, που, ως θαλασσινοί και καραβοκύρηδες, είναι πιο λαϊκοί από τους αστούς της Αθήνας. Οι Πειραιώτες είναι όλοι ίδιοι. Και όταν κατοικούν στις συνοικίες της πόλης, είτε εκεί μεγάλωσαν είτε ήλθαν από τα νησιά, γιατί ο Πειραιάς έχει πολλούς νησιώτες, έχουν ως καταγωγή την ενιαία σκέπη της λέξης «Πειραιάς». Μένει ο άλλος στο Χατζηκυριάκειο, που είναι εκατό μέτρα από το κέντρο, και λέει «αύριο έχω να κατέβω στον Πειραιά» - οξύμωρο. Συναντιούνται τα πρωινά στην πλατεία του Δημαρχείου Πειραιώτες και δεν καταλαβαίνεις αν είναι από την Πειραϊκή, τη Νίκαια, το Κερατσίνι ή το Πασαλιμάνι.
Είναι αστείο, αλλά το μοναδικό ταξικό στοιχείο του Πειραιά είναι οι δύο ομάδες του. Ο Εθνικός και ο Ολυμπιακός. Το μίσος που χωρίζει τις δύο «παρατάξεις» είναι ιστορικό. Και φυσικά, αληθινά ταξικό. Ο Εθνικός, ένας ακατάδεκτος αριστοκράτης από την Καστέλλα, γέννησε -και στο ποδόσφαιρο και στο πόλο- μια κοινωνική νομενκλατούρα στην πόλη, όπου για τους λίγους και απαιτητικούς οπαδούς του οι «γαύροι» Ολυμπιακοί ήταν εκπρόσωποι του λιμανιού και της λαϊκής κουλτούρας της μαρίδας που θέλει να παίρνει τους τίτλους με τον τσαμπουκά και τη δύναμή της. Και παρά την παρακμή του Εθνικού στο ποδόσφαιρο, αν πιεις έναν ελληνικό καφέ σε καφενείο της Τζαβέλα ή τρακάρεις κανέναν νοσταλγό του στην οδό Σχιστής ή την περίφημη Μανούσου Κούνδουρου στην Καστέλλα, καταλαβαίνεις ότι ο σαρκασμός ανάμεσα στις δύο «τάξεις» ζει και βασιλεύει.
Η Μανούσου Κούνδουρου είναι η οδός με την ωραιότερη θέα στην Ελλάδα. Ένας μυστικός δρόμος πάνω από τη διαδρομή του τρόλεϊ στην Καστέλλα, την Παπαναστασίου -πρώην Βασιλέως Παύλου-, όπου όλα τα σπίτια βλέπουν το Μικρολίμανο σαν το Μόντε Κάρλο. Αν αρχίσεις να την περπατάς βλέπεις τις μονοκατοικίες του παλιού Πειραιά, που όμοιές τους έχει και ο Προφήτης Ηλίας και που ούτε πωλούνται ούτε ενοικιάζονται. Το μυστικό όσων παρεπιδημούμε στη γειτονιά είναι ότι «στο μιλητό» μπορεί να βρεις ένα σπίτι να νοικιάσεις - αν είσαι τυχερός και σου ζητήσουν κάτω από 800 ευρώ το μήνα κι αν έχεις πάρει καλή σειρά στην ιεραρχία της κλίκας των γειτόνων. Αν δεν έχεις «μέσο», μην πλησιάζεις. Απλώς δεν έχει νόημα.
Στον Πειραιά, παρ' όλα αυτά, δεν υπάρχουν «κλίκες» - εκτός από τις κλίκες στον Δήμο. Στον Πειραιά υπάρχουν παρέες. Ισχυρές και αδιατάρακτες. Υπάρχουν άρρηκτοι δεσμοί, φιλίες χρόνων, στέκια, συνήθειες και διαδοχές στις ιεραρχίες. Υπάρχουν άγραφοι νόμοι στα μαγαζιά, γειτονιές με ιστορία, και πάνω απ' όλα μια καθημερινότητα σχεδόν άκακη - έως γραφική. Η ζωή συνεχίζεται με αυτόματο πιλότο - τίποτα δεν αλλάζει. Απολύτως τίποτα. Ο Πειραιάς είναι όπως το 1960, το '70, το '80 και το '90. Ακόμη και τα κτίρια-φαντάσματα που τον ασχημαίνουν μέσα στο λαμπρό του κέντρο, ακόμη και οι βρόμικες ακτές και οι παραλίες που δεν έγιναν ποτέ σαν αυτές τις Γλυφάδας και της Βούλας, τα ουζερί που είναι εκεί σαν τα τοτέμ για να τα βρίσκει κανείς τα βράδια περιμένοντας στην ουρά των αυτοκινήτων στην παραλία. Μόνο το Μικρολίμανο έγινε πιο busy. Πάντα ήταν η κοσμική πλευρά της πόλης - τελευταία πάει να γίνει και η πιο κιτς. Τα μαγαζιά ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Η αισθητική του κομματιού από τον Ναυτικό Όμιλο μέχρι το Δελφινάριο είναι η αισθητική ενός σούπερ μάρκετ διασκέδασης. Αλλά αυτό είναι ο Πειραιάς. Αδιάφορος για τα πάντα - ακόμη και για το καλό του πρόσωπο. Αδιάφορος γενικά, σαν πόλη που περνάει τον καιρό της. Έτσι, για να περνάει ο καιρός.
Έτσι είναι και οι γυναίκες του. Οι Πειραιώτισσες, υπερήφανες και χαλαρές, από την πολλή λεβεντιά αδιαφορούν για τον ερωτισμό τους. Δεν τον «πουλάνε», δεν τον παζαρεύουν, δεν τον φτιασιδώνουν σαν τις θεσσαλονικιές ντίβες ή σαν τις αστές Αθηναίες. Ή τις θέλεις όπως είναι ή δεν ασχολείσαι μαζί τους. Τα Σάββατα οι πιο ανεξάρτητες θα πάνε στο Καφέ των Αισθήσεων μόνες τους, χωρίς συνοδεία, μετά τα ψώνια, τα βράδια δύο δύο ή τρεις τρεις πάνε στο Kitchen Bar για ποτό γιατί εκεί κανείς δεν θα τις πειράξει, και όταν με τα αγόρια πάνε στο Αμερικάνικο για ποτό, απλώς συνειδητοποιείς ότι είναι τόσο φυσικές που, αν δεν θέλουν δεν θέλουν, κι αν θέλουν το απολαμβάνουν. Οι Πειραιώτισσες περνάνε καλά, αγαπάνε βαθιά τους Πειραιώτες και παραδέχονται το ανεπιτήδευτο αντριλίκι τους, γιατί ξέρουν κι αυτές ότι και στο σχολείο και στην καφετέρια και στα μαγαζιά της πόλης, κι αυτές κι αυτοί, με μια αξία γαλουχήθηκαν. Με το χαρακτήρα. Κι ως γνωστόν, ο χαρακτήρας δεν αλλάζει ποτέ.

[teo71]

Ωραίο post..

[Capitain]

Πολύ ωραία ματιά... Δεν θα εξιστορήσω τα δικά μου γιατί θα χαρακτηριστώ ρομαντικός, αλλά η τύχη με έφερε να ζω στον Πειραιά σε πέτρινο σπίτι του 50 το οποίο με χίλιους κόπους το έφερα σε σημείο να θυμίζει στους παλιούς τα νιάτα τους και να ομορφαίνει τη γειτονιά....
Το σπουδαιότερο όμως είναι ότι ξέρω ποιος μένει δίπλα μου και θα χαιρετηθούμε...
Μικρός όταν άκουγα αυτό το τραγούδι κάτι μου έλεγε, τώρα πάντα με συγκινεί...

YouTube - ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘIΚΩΤΣΗΣ - ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ

[gsmaniac]

αν και φρεσκος πειραιωτης(11 τελευταια χρονια)...θα συμφωνησω,εχει το δικο του αρωμα ο πειραιας και οι πειραιωτες

[klagenfurt]

και κατι για την "Τρουμπα"
εμαθα οτι το ονοματης βγηκε απο μια τρομπα νερου που υπηρχε στο λιμανι και εστελνε νερο στον λοφο του Προφ.Ηλια που υπηρχαν δεξαμενες για την υδρευση της πολης.
Επισης το ονομα της Δραπετσωνας προερχεται απο καποιο Τσωνη, Αρβανιτη μεγαλοκτηματια,
ντραπε , ειναι τα κτηματα στα Αρβανιτικα,
τα ντραπε του Τσωνη...

Ακολουθεί μια από τις πιο αυθεντικές λαϊκές περιγραφές της Τρούμπας, που βρίσκεται στα απομνημονεύματα του ρεμπέτη Νίκου Μάθεση – Τρελάκια και δημοσιεύτηκε στο βιβλίο του Τάσου Π. Καραντή '' Νίκος Μάθεσης-ο θρυλικός Τρελάκιας του ρεμπέτικου '' εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1999.


...Ο Περαίας πριν μισό αιώνα με τα καταγώγια του, τους ντεκέδες, τα μπαρμπουταντζίδικα, τα Βούρλα και τα καφέ – σαντάν του … Ο Περαίας με τους νταήδες του, τους μάγκες, τους ρεμπέτες, τους αγαπητικούς, τους πορτοφολάδες και τους κλέφτες των λιμανιών …
… Τότες ο Περαίας ήταν πολύ άγριος. Από τη μια ο αποκλεισμός, από την άλλη τα πολιτικά μίση. Οι φόνοι στα Καρβουνιάρικα Τρούμπα και Τζελέπη ήταν στην ημερησίαν διάταξιν. Όσο για ντεκέδες από την Πειραϊκή, Παναγίτσα, Άγιο Νείλο, Άγιο Νικόλα, Γύφτικα, στο Χατζηκυριάκειο, στην Τρούμπα και όσο πιο πέρα πήγαινες, Άγιο Διονύση, εκεί φουμάρανε στο δρόμο. Ζάρια μες στο δρόμο παίζανε, περνούσε ο χωροφύλακας και δεν του έδινε κανείς σημασία, παρά τραβούσανε την δίκοπη επιδειχτικά να την δει! Τι να έκανε ; Από στρατιώτη αγράμματο βουνήσο τον ρίξανε χωροφύλακα στον Περαία μες στα λυσσασμένα τσακάλια. Πρωτοδικείο, Εισαγγελία δεν είχε τότε ο Περαίας! Απ’ την Αθήνα κατέβαιναν οι νωματαρχέοι νταήδες να επιβάλλουν την τάξη και να συλλάβουν κανέναν επικίνδυνο καταζητούμενο.
Ο Πειραιάς τότε είχε και έφιππη χωροφυλακή. Χαμαιτυπεία είχε μόνο τα Βούρλα που τώρα είναι φυλακές. Εκεί οι γυναίκες τότε δε βγαίνανε έξω, απαγορευότανε αυστηρώς. Αλλά οι αγαπητικοί είχαν τον ντρόπο τους και πηδάγανε και τα μεσάνυχτα μέσα παρ’ όλο που φυλάγανε άγριοι εύζωνοι! Αλλά καμιά δεν μαρτυρούσε. Φόνοι γινόντουσαν κάθε τόσο, αιτία βέβαια ήταν οι γυναίκες αλλά όσοι εγκληματούσαν για την γυναίκα, αυτή ήταν υποχρεωμένη μέχρι να βγει απ’ την φυλακή να τον συντηρεί. Δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, θα σκοτωνότανε απ’ τους φίλους του. Αλλά και όταν έβγαινε, η πρώτη του δουλειά ήταν να στεφανωθεί, απαραίτητος κανών!!! Για τον σκυλόμαγκα ο άγραπτος νόμος είναι σκληρός!
Καφωδεία ο Πειραιάς είχε πολλά γύρω στην Ντρούμπα. Απάνω στο πάλκο έπαιζαν τσιφτετέλια, ζεϊμπέκικα κ.λπ. Κάτω στο πάλκο ορχήστρα ευρωπαϊκή, πιάνο, βιολί και τζάζι για ταγκό κ.λπ. Και μπροστά χαμηλά, σχεδόν κάτω ήταν δώδεκα κορίτσια σε παράταξη άβαφτες Γερμανίδες που έπαιζαν με την σειράν τους βιολιά. Αυτή την διαρρύθμιση είχαν όλα τα καφωδεία της Τρούμπας. Οι φόνοι εκεί γινόντουσαν συχνότατα. Αφού του έτρωγε τα λεπτά του και τον έκανε στούπα, του έλεγε να την περιμένει απέξω! Και η αρτίστα έβγαινε αγκαζέ με τον ντερβίση της, αλλά και ο άλλος ο επαρχιώτης άγριος και το ψυχικό γινότανε …
Επίσης και τα παιχνίδια ήταν πάνπολλα (λέσχες). Μέσα κάθε καρυδιάς καρύδι, μπράβοι, αβανταδόροι, μούτρα, να μπουν αμέσως στη φυλακή σε ένα γνέμα! Φόνοι πιο πολλοί στα παιχνίδια γιατί έχανες τα λεπτά σου, ίσως και ξένα που στα είχαν εμπιστευθεί να τους ψωνίσεις κάτι πράγματα. Και το αίμα ανέβαινε στο κεφάλι και …
Όσο για μάγκες, δηλαδή ρεμπέτες, κάθε συνοικία είχε τους δικούς της. Αν ακουγότανε κανένας ρεμπέτης καλός με πράξεις σωστές ρεμπέτικες, δηλαδή παλληκαρίσιες εξηγήσεις, τότε ακουγότανε και στον Πειραιά, δηλαδή στη καρδιά του Πειραιά. Στα παιχνίδια που είχαν οι νταήδες οι αναγνωρισμένοι … Έσπαγε τα δεσμά της συνοικίας του και από μαχαλόμαγκας αφανής γινότανε διεθνής. Αναγνωριζότανε από όλες τις συνοικίες, αλλά πως; Έπρεπε με έργα και όχι με λόγια, να μαλώσει, να μαχαιρώσει, να μπιστολίσει, να τραυματίσει καλόν νταή ανεγνωρισμένον, ασχέτως εάν δεν πήγε στην φυλακή. Μηνύσεις δεν γινόντουσαν, θα καθαρίζανε στον δεύτερο γύρο που θα έβγαινε ο χτυπημένος απ’ το νοσοκομείο … Η αστυνομία το μάθαινε και ερχότανε να σου πάρει κατάθεση και εσύ τους έλεγες ότι έπεσες από ένα μικρό γκρεμό και σου μπήκαν κάτι σίδερα στην κοιλιά … και σου έλεγε μακάρι μόλις βγεις να σου μπούνε κι άλλα να ησυχάσουμε από εσάς τα τομάρια … Αν όμως έκανες μήνυση κατέρρεες αυτομάτως και όλοι οι μάγκες είχαν να κάνουν με σένα και να σε ξεφτιλίζουν … Τέτοια γινόντουσαν που και που, μάλλον από γερασμένους νταήδες και από φιγουρατζήδες ρεμπέτες …
Όσο για μπουζούκια, ο Πειραιάς με τις γειτονιές τις μάγκικές του ήτανε μια ορχήστρα πλήρης. Μέρα και βράδυ από όπου και να πέρναγες, δηλαδή από καφενείο, άκουγες το κελάηδισμα του μπουζουκιού ή του μπαγλαμά και την μυρωδιά της ταλμίρας(χασίς) ή από αργιλέ ή από τσιγαριλίκι. Και αυτός που το έπαιζε δεν ήταν κανά παιδάκι, ήταν άνθρωπος της τούφας και το είχε μάθει στο σχολείο – φυλακή. Έτσι λεγότανε η φυλακή για να μην καταλαβαίνουν οι ανίδεοι … Παιδιά κάτω των 20 χρόνων και ανώμαλοι απαγορευότανε η είσοδος διά καρπαζάς, σβουριχτής και κλοτσάς! Εδώ το νταραβέρι είναι του τάδε και συχνάζει όλο το σκυλολόι …

...Σιγά – σιγά όμως ερχότανε στον Περαία η εξέλιξις. Οργανώθηκε το λιμάνι του Περαία που όλοι οι εργάτες του σχεδόν ήταν κλέφτες. Έγινε ο Οργανισμός, κυκλιδώματα γύρω στο λιμάνι, ατομική που μπαίνεις και που βγαίνεις, καταδότες εργάτες εν δράσει! Καταργηθήκανε οι βαρκάρηδες με αποζημίωση, τα καράβια πλευρίζουνε στο λιμάνι. Πάνε οι μαούνες(φορτηγίδες) που ήταν άσυλο για τους κλέφτες. Επεκτάθη η Αστυνομία Πόλεων!!! Βγήκανε άλλα επαγγέλματα, μηχανικοί, καπεταναίοι, ηλεκτρολόγοι κ.λπ. Τα παιδιά τους δουλεύανε την ημέρα και εσπούδαζαν το βράδυ.
Οι οίκοι ανοχής έκλεισαν. Οι ντεκέδες έσβησαν. Πήραν την σκυτάλη οι τουρίστες, οι αριστοκράτες μας κ.λπ. Οι ταβέρνες έκλεισαν. Αμανές δεν ακούγεται τα βράδια στους κοντινούς δρόμους γιατί είναι φωτισμένοι και μπεκρήδες δεν υπάρχουνε. Οι μπαράγκες των συνοικισμών χάθηκαν και έγιναν διώροφα και τριώροφα σπίτια! Τα κοτέτσια και τα καταγώγια της Δραπετσώνας γκρεμίστηκαν και υψώθηκαν οκταώροφες πολυκατοικίες. Το Κολωνάκι του Πειραιώς! Ο μαραγκός, ο σουβαντζής, ο κάθε εργάτης έχει το αυτοκίνητό του ή την βέσπα του. Και αντί για ούζο ή κρασί, η κόκα – κόλα και η πορτοκαλάδα έχει το λόγο...


Έτσι περιγράφει, στα απομνημονεύματά του, ο στιχουργός του ρεμπέτικου κι άγριος μάγκας και νταής του Πειραιά Νίκος Μάθεσης - Τρελάκιας (1907-1975), το "τέλος μια εποχής" για τον Πειραιά. Και πράγματι, ο Μάθεσης "θρηνεί" το τέλος των ημιπαράνομων χώρων του Πειραιά, της Δραπετσώνας αλλά και της Τρούμπας, και την εξαφάνιση των οίκων ανοχής, των τεκέδων, των καφέ αμάν, των καφέ κονσέρ και των καφωδείων. Η καρδιά του Πειραιά και του ρεμπέτικου, η Τρούμπα, είχε μεν πάψει πια να χτυπά, αλλά, έμελλε, να ζήσει για πάντα μέσα στα τραγούδια και στις λαϊκές αφηγήσεις των ρεμπετών.

Μάνα μέ λένε φθισικὸ, πεθαίνω σοῦ τὸ λέγω...

[sminos]

Ωραία διαδρομή

[MARK]

Αν δεν είχε και τον γαύρο θα ήταν super Αστειεύομαι βέβαια...Ωραίο

[ernesto]

Ωραία αναδρομή

[klagenfurt]

[NLS]

Όλοι οι Πειραιώτες ξέρουμε τι είναι ο Πειραιάς και γιατί ποτέ δεν απομακρυνόμαστε από αυτόν - και αν φύγουμε πάλι νότια προάστια θέλουμε. Θέλουμε να βλέπουμε θάλασσα ή να μπορούμε να τη δούμε σε 3 λεπτά.

Όμως ο Πειραιάς είναι καταδικασμένος ως ένας από τους πιο βρώμικους δήμους, τους πιο κλεμμένους δήμους και με άχρηστους δημάρχους τα τελευταία 20 χρόνια τουλάχιστον.
Ο Πειραιάς είχε τη δυνατότητα να είναι από τους πιο μούρη δήμους στην Ελλάδα, δείγμα ότι είναι αρκετά ψηλά παρά τα προβλήματα του. Όποιος έχει πάει Νίκαια (Γαλλίας όχι του Πειραιά) ή άλλα γνωστά θέρετρα της νότιας Γαλλίας, ξέρει ότι δεν διαφέρει πολύ. Θα μπορούσαμε να έχουμε και μια διαδρομή α λα Μόντε Κάρλο btw... αλλά πρώτα θα έπρεπε να είχαμε δρόμους πάνω από το μέσο όρο της χώρας (γιατί τώρα έχουμε κάτω από το μέσο όρο... οι δρόμοι γύρω από το σπίτι μου χρειάζονται τη μηχανή μου - on-off δηλαδή - για να τους διαβείς)...

Πάντως, υπάρχει λόγος που είναι από τα πιο τραγουδισμένα μέρη στη χώρα μας.

ΑΣΧΕΤΟ: Ρε τι κάνει ο Μπελμοντό (δηλαδή ο body double του)!!! Ωραία μας γυρνάει από όλη την περιοχή. Εντωμεταξύ κάνει ότι κάνει αλλά ο άλλος με το 1/10 από τα stunt πάλι από πίσω του είναι.