Long Way Round Europe 2010: Κυνηγώντας όνειρα σε 13 χώρες...

[Ταξιδευτης]

Το καστρο Trakai, η Trakų salos pilis στα Λιθουανικα βρισκεται σε ενα μικρο νησακι στη μεση της λιμνης Lake Galvė. Η κατασκευη του ξεκινησε το 14ο αιωνα απο τον Αρχιδουκα Kęstutis και γυρω στα 1409 τελειωσε υπο την καθοδηγηση του γιου του Vytautas, ο οποιος πεθανε στο καστρο το 1430. Το Trakai ηταν ενα απο τα μεγαλυτερα κεντρα του Μεγαλου Δουκατου της Λιθουανιας και το καστρο ειχε μεγαλη στρατηγικη σημασια.



Αρχικα το καστρο χρησιμευε ως αμυντικο φρουριο για την πολη.
Μετα τη μαχη του Grunwald ομως, οταν ο Αρχιδουκας της Λιθουανιας νικηθηκε απο τον Πολωνικο στρατο, το καστρο μετατραπηκε απο φρουριο σε βασιλικη κατοικια και επαναδιακοσμηθηκε εσωτερικα. Νεες τοιχογραφιες δημιουργηθηκαν, μερικες απο τις οποιες διασωζονται μεχρι και σημερα και λιγο μετα το θανατο του Vytautas το καστρο διακοσμηθηκε σε Αναγεννησιακο ρυθμο.
Αργοτερα χρησιμοποιηθηκε ως φυλακη και μετα τους Μοσχοβιτικους πολεμους τον 17ο αιωνα το καστρο επαθε μεγαλες ζημιες και σταδιακα επεσε σε αχρηστια.



Το 19ο αιωνα ομως αποφασιστηκε να ανακατασκευαστει ολο το καστρο στην αρχικη του μορφη. Η αρχεολογικη υπηρεσια κατεγραψε ολα τα εναπομειναντα μερη του καστρου και κατα τη διαρκεια του 1ου ΠΠ, οι Γερμανοι εφεραν ειδικους που εκαναν πολλες προσπαθειες να αναστηλωσουν το καστρο. Το 1935-1941 η ανακατασκευη ξεκινησε σε πολλα τμηματα, για να διακοπει απο τον 2ο ΠΠ, ενω απο το 1951 και μετα οι προσπαθειες συνεχιστηκαν. Το κυριο εργο της ανακατασκευης ειχε τελειωσει το 1961 και το καστρο ειχε βρει και παλι την αρχικη του μορφη!
Οι Λιθουανοι λειτουργοντας πολυ εξυπνα δεν εκαναν καμια προσπαθεια να κρυψουν τα τμηματα που ειχαν ανακασκευασει αλλα τα συνδιασαν με τα παλια με ιδανικο τροπο.
Προσωπικα εμενα μου αρεσε πολυ που εβλεπα ευκολα τα πετρινα μερη που υπηρχαν πριν και οσα ειχαν φτιαχτει μετα με τουβλα.

[Ταξιδευτης]

Στην εισοδο του καστρου συναντησαμε και τους 2 Ουκρανους που ειχαμε χαιρετησει πριν στο δρομο.
Μου χαμογελασαν ευγενικα και μου ειπαν με επιδοκιμασια:
- VFR! Best bike!
- Da! (τα Ρωσικα μου ειναι λιγο περιορισμενα σε γκαμα λεξεων οπως και να το κανουμε, αλλα η συννενοηση μεταξυ μηχανοβιων ειναι παντα ευκολη...)

Εκαναν ενα παρομοιο ταξιδι με εμας αλλα απο την αντιθετη πλευρα. Τωρα ηταν στο γυρισμο και δεν εβλεπαν την ωρα να γυρισουν στη χωρα τους.
Εγω απο την αλλη δεν βιαζομουν και τοσο...
Ευχηθηκαμε καλο ταξιδι στα παιδια και μπηκαμε μεσα στην αυλη του καστρου. Σε μια μερια υπηρχαν μερικα μεσαιωνικα οργανα βασανισμου οπου βρηκαμε και κατι πτωματα -προφανως απομειναρια απο την παλια εποχη!





Ανεβηκαμε τις κεντρικες σκαλες που μας οδηγησαν στα ενδοτερα του καστρου. Εδω ηταν τα διαμερισματα του Δουκα και οσων εμεναν στο καστρο.
Τωρα οι κεντρικες σαλες φιλοξενουσαν μεταξυ αλλων το Μουσειο Ιστοριας, το Εθνογραφικο Μουσειο Καραϊτων καθως και εκθεσεις τοπικης τεχνης.

[Ταξιδευτης]

Οι κεντρικες σαλες ηταν πολυ εντυπωσιακες... Δεν ειχα ξαναδει στη ζωη μου αληθινο καστρο και απολαμβανα με παθος ολες τις εικονες που εβλεπα μπροστα μου...







Αυτο μπορει να εμοιαζε για τοιχογραφια, αλλα στην πραγματικοτητα ηταν χαλι! Μηπως τελικα οι τοιχογραφιες ηταν κεντητα χαλια που στολιζαν τους τοιχους;



Στη διπλανη αιθουσα υπηρχε μια συλλογη απο μεσαιωνικα οπλα, πανοπλιες και αντικειμενα εκληκτικης χειροτεχνιας και δεξιοτητας που ανηκαν στους ευγενεις της εποχης...



Δειτε απιστευτη λεπτομερεια!

[Ταξιδευτης]

Λιγο πιο διπλα υπηρχαν αναπαραστασεις των δωματιων και ανθρωπων οπως ηταν το μεσαιωνα βασισμενες στις ιστορικες περιγραφες και πιστες στην καθε λεπτομερεια!



Οι στολες των ευγενων και στρατιωτων ηταν παρα πολυ ομορφες, και για καποιο λογο μου θυμιζαν Τουρκικες παραδοσιακες φορεσιες του 18ου-19ου αιωνα...



Εκει υπηρχε και ενα καδρο με ενα φοβερο πορτρετο του Αρχιδουκα Vytautas που καθως το κοιταζες απο διαφορετικες μεριες αλλαζε απο ενα χαμογελαστο σε εναν βλοσυρο και τρομακτικο προσωπο.
Η εκθεση εκλεινε με ενα χωρο αφιερωμενο στην ανακατασκευη του καστρου και την γενικοτερη ιστορια του χωρου. Ξεχωριζε μια μακετα με το πως ηταν το καστρο πριν την ανακατασκευη... Η διαφορα ηταν τεραστια!!
Οι ανθρωποι εκαναν απιστευτη δουλεια!



...και μια κατοψη του χωρου...

[Ταξιδευτης]

Απο τη γεφυρα του καστρου το Trakai εμοιαζε με μια πολυχρωμα ζωγραφια μπροστα στη λιμνη και μου εδινε την ευκαιρια να αναφερθω σε μια σημαντικη ιδιομορφια που φιλοξενουσε αυτο το μερος: την κοινοτητα των Καραϊτων...


Οι Καραϊτες (η Karaims) ειναι μια μικρη μειονοτητα Τουρκοφωνων με ριζες απο τη Βαγδατη που μεταφερθησαν στο Trakai απο τον Αρχιδουκα Vytautas το 1397 και 1398 απο την Κριμεα της σημερινης Ουκρανιας, αρχικα ως σωματοφυλακες. Ολη περιοχη ειναι γεματη μικρα ξυλινα καλυβια βαμμενα σε εντονα χρωματα, πολλα απο τα οποια χτιστηκαν απο τους Καραϊτες.
Τοσο η χριστικανικη οσο και η Καραϊτικη κοινοτητα εχει δικαιωμα αυτοδιοικησης συμφωνα με δικαιωματα του Magdeburg. Παρα την εντονη παρουσια Πολωνων στην περιοχη ανα τους αιωνες, το Trakai παρεμεινε σημαντικο κεντρο της Καραϊτικης κουλτουρας. Καποιοι Καραϊτες απεκτησαν πλουτο και εγιναν ευγενεις, ομως η πλειοψηφια της τοπικης κοινοτητας υπεφερε πολυ κατα την Επανασταση του Khmelnytsky και τις σφαγες του 1648.
Μετα το 1680 μονο 30 οικογενειες Καραϊτων απεμειναν στην πολη, ενω με τους πολεμους και αρρωστιες του 18ου αιωνα κατεληξαν να υπαρχουν μονο 3 οικογενειες εδω! Σημερα δυστυχως μονο 12 οικογενειες Καραϊτων ζουνε στο Trakai και υπαρχουν φοβοι οτι αυτη η μικροτερη μειονοτητα της χωρας συντομα θα εξαφανιστει τελειως... Η χαρακτηριστικη ομως τεχνοτροπια της κουλτουρας τους παραμενει παντα ως συμβολο αυτων των ανθρωπων.


Οσο υπεροχο και αν ηταν το καστρο και το Trakai ομως, ειχαμε πολλα ακομα να δουμε οποτε ηταν ωρα να αναχωρησουμε για το Vilnius.

[Ταξιδευτης]

Στο δρομο αρχισε να πεφτει μια πολυ ψιλη βροχη αλλα καθως πλησιαζαμε την πολη ειχε πλεον σταματησει. Μπορει να υπηρχαν αρκετα συννεφα στον ουρανο αλλα ο οριζοντας πανω απο την πολη εδειχνε οτι θα καθαριζε, κατι που με χαροποιουσε ιδιαιτερα! Ηθελα να απολαυσω την πολη με καλο καιρο...

Ενα κοινο χαρακτηριστικο σε ολες τις χωρες της Βαλτικης ηταν οι πινακιδες/κατασκευες ολων των ειδων με το ονομα της εκαστοτε πολης. Vilnius, Kaunas, Panevezys, Riga, Tallinn. Η πινακιδα εδω μου θυμιζε κατι απο το παλιο Σοβιετικο καθεστως.


Βλεπετε, η ιστορια της πολης δεν ηταν παντα τοσο ομορφη οσο εδειχνε σημερα, με τα περιποιημενα μεσαιωνικα στενακια της, τους καθαρους και φροντισμενους δρομους, τα καλοδιατηρημενα παλια κτηρια...
Το Vilnius οπως και ολη η Λιθουανια υπεφερε παρα πολυ απο συνεχεις πολεμους και καταληψεις απο διαφορους λαους. Πολωνους, Γερμανους, Ρωσους.
Κατα τη διαρκεια του 2ου ΠΠ οι Γερμανοι εφτιαξαν στην παλια πολη 2 μεγαλα γκετο για τον μεγαλο Εβραικο πληθυσμο που ζουσε εδω και αρχισαν τις μαζικες εξοντωσεις... Οι περισσοτεροι πεθαναν στα γκετο ειτε στο γειτονικο δασος Paneriai, με συνολικα πανω απο 265,000 ανθρωπους νεκρους!
Ομως και η αλλη πλευρα δεν ηταν καλυτερη: ο Κοκκινος Στρατος που θεωρουσε τη πολη και ολη τη χωρα κτημα της Σοβιετικης Ενωσης ξεκινησε τις προελασεις με σκοπο την επανακτηση των εδαφων, με μεγαλους χαμενους τελικα τους Λιθουανους.

Μετα τον πολεμο οι Σοβιετικοι ξεκινησαν ενα προγραμμα Σοβιετοποιησης της χωρας. Οσοι διαφωνουσαν η προσπαθουσαν να αντιδρασουν κατεληγαν στα διαβοητα κρατητηρια της KGB. Εκει εγιναν φρικαλεοτητες που δεν χωραει ο ανθρωπινος νους.... Φυλακισεις, βασανιστηρια, μαζικες εξοντωσεις... Σημερα αυτο το κτηριο λειτουργουσε ως μουσειο και εκει πηγαιναμε τωρα.

[Ταξιδευτης]

Genocido aukų muziejus

Παρκαρα διπλα απο το Μουσειο της KGB και πηγαμε να το δουμε καλυτερα.
Αυτο που αρχικα μου εκανε μεγαλη εντυπωση ηταν η θεση του κτηριου στην καρδια της πολης! Στο παρελθον περαστικοι θα περνουσαν απ' εξω αλλα κανεις δεν θα ακουγε τις κραυγες απελπισιας των ανταρτων που συλλαμβανονταν και βασανιζονταν εδω...

Απο εξω εδειχνε σαν ενα πολυ ομορφο νεοκλασσικο κτηριο, με πολυ περιποιημενους κηπους. Θα μπορουσε να ηταν ενα οποιοδηποτε κρατικο κτηριο μιας ευρωπαικης πολης.
Δεν το περιμενα ετσι! Η Alicja μου ειπε ομως οτι το Σοβιετικο μπλοκ παντοτε ετεινε προς τη μεγαλομανια οποτε και τα κτηρια που εφτιαχνε αντανακλουσαν αυτο το γεγονος.

Σχεδον τιποτα δεν μαρτυρουσε τη φρικη που εκρυβε μεσα του, περα απο ενα σεμνο και θλιμμενο μνημειο στη μνημη των ανθρωπων που σφαγιαστηκαν εκει, και βεβαια οι πλακες με τα ονοματα οσων ειχαν βασανιστει και πεθανει πανω στις πετρινες πλακες του ιδιου του κτηριου...


Το ιδιο το κτηριο ειναι οπως ακριβως ηταν το 1991, οταν η KGB εφυγε απο εδω και μεσα υπηρχαν ολα τα αυθεντικα αντικειμενα της εποχης.
Μπαινοντας μεσα στο συβαρυτικο κτηριο κατι αβασταχτα βαρυ και πενθιμο πλανιοταν στην ατμοσφαιρα.
Εδω ηταν τα κρατητηρια της KGB και της Gestapo και τα παντα το εδειχναν αυτο. Σκοτεινοι μακριοι και στενοι διαδρομοι, τεραστιες ξυλινες πορτες αριστερα και δεξια και δωματιακια με ενα μικρο παραθυρο πισω απο βαρια καγκελα. Ηταν σαν σκηνικο ταινιας με Γερμανικα αρχηγεια του 2ου ΠΠ...

Η κοντοχοντρη μεσηλικη γυναικα που βγηκε απο ενα δωματιακι στο πλαι της εισοδου σιγουρα δουλευε εδω παλια ως Γκεσταπιτισα! Με αυστηρο τονο που δεν σηκωνε κουβεντα μας ενημερωσε για την τιμη εισοδου.
Κοιταξε την φωτογραφικη που ειχα περασμενη στο λαιμο.
- Φωτογραφιες εδω μεσα ΒΕΡΜΠΟΤΕΝ! ΒΕΡΣΤΕΙΝ;;
- Εεεε, μα γιατι; ψελλισα.
- "ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ", μου ειπε αποτομα και μου εδειξε κατι μονιτορ πισω της. "Εχουμε και καμερες εδω! Αν σε δουμε να βγαζεις φωτογραφιες ξερεις τι θα γινει ε;" και εκανε μια κινηση κοψιματος του λαιμου με τον αντιχειρα.

Μππρρρρ! Δεν υπηρχε ..."καλυτερος" τροπος να μας βαλει στο κλιμα του κτηριου, σκεφτηκα. Σιγα ομως που το μπουλντογκ θα με σταματουσε απο το να αποθανατισω αυτο το ανατριχιαστικο μερος. Την εγραψα λοιπον στις παλιες μου μποτες και εχοντας τη μηχανη περασμενη στο λαιμο φωτογραφιζα με τροπο αυτα που εβλεπα.

Διεσχισα τον στενομακρο διαδρομο του ισογειου και γυρω μου υπηρχαν παντου πορτες. Εδω ηταν τα ανακριτικα γραφεια...
Τωρα φιλοξενουσαν εκθεματα απο τους πολεμων των παρτιζανων -των ανθρωπων που πολεμησαν για την ελευθερια της χωρας- αλλα καποτε εδω ερχοσουν για να μην ξαναβγεις ζωντανος... Με επιανε συγκρυο μονο στη σκεψη.

[Ταξιδευτης]

Οι μεγαλες εικονες στους τοιχους ηταν τοσο θλιβερες. Πολλοι απο τους μαχητες ηταν τοσο νεοι... Ουτε 18 χρονων καν μερικοι. Και ομως το κουραγιο, η θυσια και η αγαπη για την ελευθερια της χωρας τους ηταν πραγματικα συγκινητικη. Ο πολεμος των παρτιζανων που διαδραματιστηκε στα γυρω δαση μεταξυ των Ρωσων και των Λιθουανων για την ανεξαρτησια της χωρας ηταν ενας απο τους μακρυτερους σε διαρκεια του 20ου αιωνα.


Η εκθεση συνεχιζοταν με δραματικες ασπρομαυρες φωτογραφιες που εδειχνε τις φρικτες συνθηκες εργασιας και ζωης των ανθρωπων που στελνονταν στα στρατοπεδα καταναγκαστικης εργασιας της Σιβηριας. Οι σκηνες εδειχναν ζοφερες, με φραχτες συρματοπλεγματων και οπλισμενους φρουρους. Μεταξυ των κρατουμενων ηταν ιερεις και γυναικες, που ειχαν συλληφθει για την δημοσιευση αντισοβιετικων κειμενων. Πολλοι μαλιστα αναγκαζονταν να φορουν ταμπελες στο στηθος που ελεγαν "Εξαιρετικα επικινδυνος εγκληματιας"! Φρικη...

Ομως δεν ειχα ιδεα τι σημαινε αυτη η λεξη ακομα...
Κατεβηκα στο υπογειο και εκει τα εχασα! Εδω ηταν τα κελια και οι χωροι οπου βασανιστηκαν και σφαγιαστηκαν βαναυσα χιλιαδες αντιφρονουντες απο το 1941 μεχρι το 1987... Το μυαλο μου πασχιζε ματαια να συλλαβει την ανειπωτη φρικη αυτου του χωρου.


Τα συναισθηματα που σε πλημμυριζουν σε αυτο το χωρο ειναι τοσο εντονα που μετα βιας μπορει να τα αντεξει κανεις... Ολοι ηταν σιωπηλοι και κατασπροι μπροστα σε αυτη τη φρικη... Αυτο δεν ηταν ντεκορ ταινιας, αλλα η πιο ζοφερη πραγματικοτητα που θα μπορουσε να υπαρξει... ΣΟΚ...

Εδω κρατουνταν οι συλληφθεντες μεχρι να διεκπεραιωθουν τα σχετικα εγγραφα τους... Τα κελια κρατησης ειχαν μεγεθος απο 1,5 μετρο μεχρι 4 και το μεγεθος τους ηταν σοκαριστικο. Μεσα σε τετοιους χωρους στοιβαζαν 20+ ατομα!

[Ταξιδευτης]

Πιο διπλα ηταν τα κελια βασανισμου...

Σε τετοια κελια απομονωσης κρατουνταν οσοι δεν εσπαγαν κατα την πρωτη "ανακριση"...
Ο χωρος ηταν πραγματικα ανυπαρκτος! Το μεγεθος του μετα βιας θα ξεπερνουσε το 1,5 μετρο σε πλατος με 1 μετρο βαθος.
Δεν υπηρχε κανενα φως, αερισμος και σημειο να σταθεις η να ακουμπησεις... Ηταν αδιανοητο αλλα εδω φυλακιζαν ανθρωπους για μεχρι και 1 μηνα!





Αν οι κρατουμενοι δεν εσπαγαν στην απομονωση υπηρχαν τα κελια βασανισμου...
Εδω αναγκαζονταν να στεκονται ορθιοι γυμνοι πανω σε αυτη την ελαχιστη στρογγυλη πλατφορμα, ενω το κελι γεμιζε με παγωμενο νερο (η και παγο το χειμωνα). Οταν αυτοι κουραζονταν να στεκονται επεφταν μεσα στο παγωμενο νερο και πολλοι πνιγονταν...

[Ταξιδευτης]

To πιο συγκλονιστικο ομως ηταν σιγουρα το Σιωπηλο Κελι. Στην οψη του και μονο ενοιωθα κρυαδες στη πλατη μου και τα ποδια μου ηταν κομμενα...



Ολο το κελι ηταν επενδεδυμενο με χοντρο καραβοπανο και αχυρα για ηχομονωση, ωστε να μην ακουγονται οι κραυγες και εκκλησεις για βοηθεια του κρατουμενου κατα τα βασανιστηρια. Ηλεκτροσοκ, ξυλο, διαμελισμοι...
Ο ζουρλομανδυας στη μεση του κελιου χρησιμευε για να δενουν οσους κρατουμενους εχαναν τα λογικα τους απο τα βασανιστηρια!
Η φρικη ηταν ασυλλυπτη!



Στο βαθος του διαδρομου ηταν οι θαλαμοι των φρουρων...



Εδω τα παντα ειχαν μεινει οπως τα αφησαν οι Σοβιετικοι οταν εφυγαν...



...ενω πιο διπλα ενας υποτυπωδης χωρος για μπανιο αλλα και βασανισμο στους κρατουμενους...