Αφιερώστε λίγο χρόνο αξίζει !!!! 2

[adventure]

2. Ο πνευματικός φόρτος εργασίας και οι παράλληλες διεργασίες !

Το «ποσό προσοχής» (αδόκιμος όρος αλλά αρκετά περιγραφικός, επίσης θα μπορούσαμε να πούμε η «ικανότητα αντίληψης») για κάθε άνθρωπο είναι περίπου συγκεκριμένο οπότε όσο περισσότερο προσηλωνόμαστε σε μια διεργασία τόσο λιγότερη προσοχή μπορούμε να αφιερώσουμε σε κάποια άλλη. Η «τύφλωση απροσεξίας» συχνά συμβαίνει διότι κάποιο δευτερεύον γεγονός αποσπά μεγάλο μέρος της προσοχής μας. Θεωρητικά το να ρυθμίζουμε το ραδιόφωνο, να μιλάμε στο κινητό, να συζητάμε ένα σημαντικό θέμα ή να βυθιζόμαστε σε βαθιές σκέψεις, μπορεί να απορροφήσει σημαντικό μέρος της προσοχής μας. Σε περιπτώσεις όπως η κίνηση σε έναν έρημο δρόμο αυτό μπορεί να μην είναι και τόσο σημαντικό, αλλά όταν οι καταστάσεις γίνουν πιο περίπλοκες μπορεί να μην «περισσέψει» αρκετή προσοχή για σημαντικότερες διεργασίες οπότε να καταστούμε «τυφλοί».
Βέβαια τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά γιατί και η έλλειψη πνευματικού φόρτου μπορεί να προκαλέσει αντίστοιχα φαινόμενα. Όταν η διεργασία που επιτελούμε απαιτεί πολύ μικρά «ποσά» προσοχής αυτό μπορεί να επιφέρει μείωση της εγρήγορσης και προσωρινή ελάττωση της ικανότητας αντίληψης. Οι άνθρωποι συχνά πηγαίνουν με τον «αυτόματο πιλότο» όταν εξασκούν δραστηριότητες στις οποίες έχουν μεγάλη εμπειρία, όπως για παράδειγμα η οδήγηση. Και μάλιστα η σύγχρονη τεχνολογία επιτείνει το πρόβλημα καθώς διευκολύνει σε πολλά πράγματα τον άνθρωπο λιγοστεύοντας τα πράγματα για τα οποία θα πρέπει να αφιερώνει την προσοχή του οδηγώντας τον σε μια πνευματική αδράνεια που μειώνει τελικά την ικανότητα για αντίληψη των συμβάντων. Οι πιλότοι που παρατηρούσαν το λαμπάκι στον πίνακα οργάνων τους ήταν απόλυτα επαναπαυμένοι ότι τα αυτόματα συστήματα του αεροσκάφους τους θα διατηρούσαν τον επιθυμητό ρυθμό καθόδου και δεν κατάφεραν να παρατηρήσουν αυτό που έβλεπαν πιθανόν όλοι οι υπόλοιποι επιβάτες. Το ερώτημα πολλές φορές δεν είναι «πόση πολλή δουλειά μπορεί να διεκπεραιώσει ένας άνθρωπος με ασφάλεια, αλλά πόσο λίγη».
3. Η προσδοκία !
Η παρελθούσα πείρα μας πάνω σε κάτι παίζει σημαντικό ρόλο στην προσοχή μας και στην ικανότητα αντίληψής μας, γιατί είναι αυτή που ουσιαστικά μας διδάσκει τι τελικά είναι σημαντικό και τι όχι. Για παράδειγμα σκεφτείτε την αναπνοή σας. Τώρα μπορείτε να νοιώσετε την κίνηση του στήθους σας. Φυσικά η κίνηση αυτή είναι πάντα εκεί (γιατί αν δεν ήταν δεν θα μπορούσατε να διαβάζετε αυτές τις γραμμές) αλλά είστε «απρόσεκτα τυφλοί» γι' αυτήν μια και ποτέ δεν την προσέχετε. Τίποτε καινούργιο δεν συμβαίνει και ο εγκέφαλος σας φιλτράρει αυτή την αίσθηση για να απελευθερώνει πόρους για σημαντικότερες παρατηρήσεις.
Η προσδοκία έχει πολύ σημαντική επίδραση στην ικανότητά μας να βλέπουμε και να παρατηρούμε. Τα λάθη συχνά συμβαίνουν όταν ένα καινούργιο γεγονός παρεμβάλλεται σε μια ακολουθία συνηθισμένων συμβάντων. Κι αυτός είναι ο λόγος που συχνά έμπειροι και καλά εκπαιδευμένοι άνθρωποι ασυνείδητα φιλτράρουν αυτό που για πρώτη φορά συμβαίνει σε μια διαδικασία που χρόνια τώρα δεν είχε συμβεί τίποτα. Ο εγκέφαλος είχε δημιουργήσει συγκεκριμένες προσδοκίες για να μπορεί ταχύτερα να προβλέπει και να αντιδρά ουσιαστικά αδιαφορώντας για τα εξωτερικά ερεθίσματα. Ο καπετάνιος του υποβρυχίου επί χρόνια αναδύονταν χωρίς ποτέ τίποτε να συμβεί. Όταν λοιπόν είχε το πλοιάριο από πάνω του απλώς δεν το είδε γιατί δεν περίμενε να υπάρχει.
Επίσης πολλές φορές η μεγάλη εμπειρία μας οδηγεί να βλέπουμε πράγματα που δεν υπάρχουν, να ψάχνουμε ενδείξεις που επιβεβαιώνουν την προσδοκία μας και να αγνοούμε κάθε απόδειξη περί του αντιθέτου. Η νοσοκόμα παίρνοντας το λάθος φιαλίδιο από το ίδιο ντουλάπι όπως κάθε φορά, πρόσεξε το σχήμα και το μέγεθος που ήταν ίδια με του σωστού και αγνόησε την ετικέτα που έγραφε άλλα στοιχεία.
4. Ικανότητα προσοχής !
Είναι προφανές ότι η ικανότητα προσοχής (αντίληψης) διαφέρει από άτομο σε άτομο και από ώρα σε ώρα. Μειώνεται από το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, την κούραση, τον εκνευρισμό, την ηλικία. Όλα αυτά μειώνουν τις διεργασίες που μπορεί ο εγκέφαλος να διαχειριστεί ταυτόχρονα με επιτυχία. Επίσης όπως αναφέραμε και παραπάνω είναι θέμα εμπειρίας. Εμπειρία είναι κατά πόσον ένας άνθρωπος μπορεί να επεξεργάζεται προηγούμενα συμβάντα και να δημιουργεί τα κατάλληλα φίλτρα.
Στην αρχή ένας οδηγός αυτοκινήτου πρέπει να σκέφτεται πότε και πως θα αλλάξει ταχύτητα ή πόσο θα πατήσει το φρένο. Με την εμπειρία οι δευτερεύουσες αυτές εργασίες γίνονται αυτόματα, αποδεσμεύοντας πόρους για σημαντικότερες όπως είναι η οδήγηση αυτή καθεαυτή.
Όμως κι αυτός ο αυτοματισμός μπορεί κάποιες φορές να αποδειχτεί καταστροφικός. Ένας πρωτάρης είναι πιθανόν να κάνει κάποιο λάθος μη μπορώντας να αποφασίσει έγκαιρα τι πρέπει να κάνει σε μια δεδομένη περίσταση, αλλά είναι πιο απίθανο να μην εντοπίσει μια ασυνήθιστη κατάσταση. Η προσοχή του και η συνεπακόλουθη ικανότητα αντίληψής του είναι πολύ μεγαλύτερη, καθώς προσπαθεί να υπερκαλύψει τις υπόλοιπες αδυναμίες του.
Υπάρχει ελπίδα ;;;
Πάντως υπάρχουν και μερικά χρήσιμα συμπεράσματα από αυτές τις έρευνες γύρω από την «τύφλωση απροσεξίας» που μπορούν να μας οδηγήσουν σε κάποιες μεθόδους αυτοπροστασίας . Για παράδειγμα παρότι το να είσαι ευδιάκριτος (μέχρι κραυγαλέος) δεν μπορεί να σου εγγυηθεί ότι θα γίνεις αντιληπτός, σίγουρα αυξάνει τις πιθανότητες σου στον δρόμο. Όταν ο Simons επανέλαβε το πείραμα με ασπρόμαυρο βίντεο όπου το απροσδόκητο αντικείμενο ήταν κόκκινο το ποσοστό αυτών που δεν το είδαν μειώθηκε στο τριάντα τοις εκατό (30%). Πάλι υψηλό ποσοστό αλλά τουλάχιστον το υπόλοιπο 70% το παρατήρησε.
Έτσι λοιπόν φοράτε πάντα ρούχα και κράνη με έντονα χρώματα, διαλέξτε μοτοσικλέτες με χρώματα που κάνουν έντονη αντίθεση με το περιβάλλον (τα σκουρόχρωμα οχήματα έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εμπλοκής σε ατυχήματα ειδικά νύχτα ή μέρες με άσχημο καιρό), έχετε συνεχώς αναμμένα φώτα, μην διστάσετε να κάνετε αισθητή την παρουσία σας με την κόρνα αλλά πάνω από όλα: Μην θεωρείτε ποτέ δεδομένο ότι οδηγός που κοιτάζει προς το μέρος σας, σας έχει δει.
Να συμπεριφέρεστε σαν όλοι γύρω σας, να είναι στ' αλήθεια τυφλοί και να είστε έτοιμοι για όλα.
Και να θυμάστε πάντα, ότι σχεδόν οι μισοί…
ΔΕΝ είδαν ποτέ το γορίλα.

[Arkas]

Μπράβο Δημητρό!

[leonidas]

Πολύ καλό και χρήσιμο, ευχαριστούμε Δημήτρη!!!!

[ΛΕΟΝΤΟΚΑΡΔΟΣ]

Ευχαριστούμε Δημήτρη ...

Άλλο ένα πολύ χρήσιμο post !!!!!

[droggitiszak]

διαβάζοντας αυτές τις παραγράφους , ανατρέχω σε πρόσφατες ή παλαιότερες συμπεριφορές και παρατηρώ ότι πολλά εκ των αναφερόμενων έχουν πραγματικά συμβεί κ σε μένα.

Εύγε Δημήτρη !

[syan]

Πολύ καλό post Δημήτρη!

[bmwgogagis]

πολυ καλο ευγε.