Επέτειος του Όχι

[SenseiG]

Η Επέτειος του ΟΧΙ μνημονεύει την άρνηση της Ελλάδας στις ιταλικές αξιώσεις που περιείχε το τελεσίγραφο που επιδόθηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1940 στον Έλληνα Δικτάτορα που έφερε τίτλο Πρωθυπουργού, Ιωάννη Μεταξά. Συνέπεια της άρνησης αυτής ήταν η είσοδος της Χώρας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Η ημερομηνία αυτή καθιερώθηκε να εορτάζεται στην Ελλάδα κάθε χρόνο ως επίσημη εθνική εορτή και αργία.
Τις πρώτες πρωινές ώρες στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η τότε Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, με το οποίο και απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.

Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: «Alors, c'est la guerre», (προφέρεται από τα γαλλικά, αλόρ, σε λα γκερ, δηλαδή, Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο), εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταμών ιταλικών αιτημάτων.
O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη σκηνή: «Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: αυτό σημαίνει πόλεμο. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος..., ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ! Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως».
Ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή είχε εκφράσει το ελληνικό λαϊκό συναίσθημα, την άρνηση της υποταγής, και αυτή η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό δημοσιογραφικό τύπο με την λέξη «ΟΧΙ». Σημειώνεται πως αυτούσια η λέξη «ΟΧΙ» παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ως τίτλος στο κύριο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον» του Ν. Π. Ευστρατίου στις 30 Οκτωβρίου του 1940.
Δύο ώρες μετά την παραπάνω επίδοση, ξεκίνησε ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος με εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, οπότε η Ελλάδα αμυνόμενη ενεπλάκη στον πόλεμο.
Το λεγόμενο «Έπος του Σαράντα», το οποίο ακολούθησε, και οι μεγάλες νίκες που ο ελληνικός στρατός κατήγαγε εις βάρος των Ιταλών, καθιερώθηκε να γιορτάζονται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, την ημέρα της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της άρνησης του Ιωάννη Μεταξά να συναινέσει.
Η Ελλάδα γιορτάζει με την 28η Οκτωβρίου την είσοδό της στον πόλεμο, ενώ οι περισσότερες άλλες χώρες γιορτάζουν την ημερομηνία λήξης του πολέμου.
Κάθε χρόνο αυτή τη μέρα γίνεται στη Θεσσαλονίκη, η επίσημη εορτή με κάθε λαμπρότητα, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και άλλων επισήμων, με μεγάλη στρατιωτική παρέλαση, η οποία συμπίπτει με τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και τη μνήμη του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου. Στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις γίνονται μαθητικές παρελάσεις, ενώ δημόσια και ιδιωτικά κτίρια υψώνουν την ελληνική σημαία.
Κατά στην επέτειο του «ΟΧΙ», τηλεόραση και ραδιόφωνο προβάλλουν επετειακές εκπομπές μνήμης και κάνουν ιδιαίτερη μνεία στην «τραγουδίστρια της νίκης» Σοφία Βέμπο, η οποία με τα πατριωτικά της τραγούδια εμψύχωνε τους στρατιώτες και μετέδιδε τον ενθουσιασμό της προέλασης των ελληνικών δυνάμεων στη Βόρεια Ήπειρο. Σχετικό επίσης επετειακό υλικό παρουσιάζει και όλος ο ελληνικός έντυπος τύπος (εφημερίδες και περιοδικά).
Η επέτειος του «ΟΧΙ» γιορτάστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της Κατοχής. Στο κεντρικό κτίριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε ο πρώτος εορτασµός στις 28 Οκτωβρίου 1941. Γίνονταν ομιλίες από τους φοιτητές, ενώ μίλησε για την επέτειο την παραμονή και ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο οποίος αρνήθηκε να κάνει µάθηµα την ηµέρα της επετείου με αποτέλεσμα να απολυθεί από το Πανεπιστήμιο. Στην δεύτερη επέτειο (28/10/1942), ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγµατος με πρωτοβουλία των οργανώσεων ΠΕΑΝ και ΕΠΟΝ. Υπήρχε ανησυχία για το πώς θα αντιδράσουν οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής, οι οποίοι όμως δεν παρενέβησαν. Εκδηλώσεις και διαδηλώσεις εκείνη την ημέρα έγιναν και σε άλλες πόλεις. Στον Πειραιά πραγματοποιήθηκαν ολιγοπληθείς συγκεντρώσεις, ανέβαινε κάποιος σε μια καρέκλα, έβγαζε ένα σύντομο λόγο, και κατόπιν διαλύονταν, για να αποφύγουν επέμβαση των καραμπινιέρων. Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για το τι έγινε στις 28 Οκτωβρίου 1943. Σύμφωνα με τον Ηλία Βενέζη γιορτάστηκε η επέτειος στο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, στην πλατεία Κοτζιά (ο Βενέζης ήταν τότε υπάλληλος της τράπεζας). Κατέφθασαν όμως οι Γερμανοί, που είχαν την ευθύνη της αστυνόμευσης πλέον, υποχρέωσαν όσους συμμετείχαν να σταθούν με τα χέρια ψηλά μέχρι το βράδυ, ενώ έστειλαν και είκοσι περίπου από αυτά τα άτομα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κάποια δεν επέστρεψαν.
Για πρώτη φορά η επέτειος γιορτάστηκε επίσημα στις 28 Οκτωβρίου 1944 με παρέλαση ενώπιον του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου.
Η Εκκλησία της Ελλάδος αποφάσισε, το 1952, η γιορτή της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου να μεταφερθεί στις 28 Οκτωβρίου, με το αιτιολογικό ότι η Παναγία βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό στον πόλεμο της Αλβανίας.

[MARK]

ΖΗΤΩ Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

[ortho]

Επεσα τυχαία πάνω στην ομιλία του Ιωάννη Μεταξά στους εκδότες και δημοσιογράφους της εποχής δύο μέρες μετά το ΟΧΙ.
Είναι μιά ιδιαίτερα αξιοπρόσεχτη ομιλία, δε θα χάσετε αν τη διαβάσετε.
Για να μην υπάρξουν ενστάσεις σχετικά με την πηγή, με μιά μικρή αναζήτηση βρήκα ότι είχε δημοσιευτεί στην Καθημερινή το 2002, θεωρώντας λοιπόν την εγκυρότητα δεδομένη την κάνω copy paste.

Πρέπει να παραδεχτώ ότι είμαι "αμόρφωτος", μου λείπουν πολλά ώστε να μπορώ να θεωρώ τον εαυτό μου ενημερωμένο......μέσα από την ομιλία αυτή του Μεταξά διακρίνει κανείς την στρατηγική του σκέψη......προδίκασε την ήττα των Γερμανών, την προσάρτηση της Δωδεκανήσου....
Δεν ξέρω για άλλους, είχα μείνει με την εντύπωση ότι απλά δόθηκε ένα ΟΧΙ στον Γκράτσι κι έχει ο Θεός......
Κι επειδή το έχω στο αίμα μου δε μπορώ να μη σχολιάσω τις δηλώσεις του αμετροεπούς Πάγκαλου! Είπε σήμερα το πρωί, κι όχι για πρώτη φορά, ότι πρέπει να σταματήσει να εορτάζεται η 28η Οκτωβρίου ως εθνική γιορτή....φυσικά, καλό είναι να μην ανοίξουν ποτέ τα στραβά μας.....


Ζήτω το ΟΧΙ!!!





Hμερομηνία δημοσίευσης: 27-10-02


O Iωάννης Mεταξάς ήταν «έτοιμος από καιρό» να πει το OXI...
Aντωνης Kαρκαγιαννης

Tο κείμενο που ακολουθεί αποδίδει τις απόρρητες ανακοινώσεις του Iωάννη Mεταξά προς τους εκδότες και αρχισυντάκτες των αθηναϊκών εφημερίδων, δύο μέρες μετά το OXI, στις 30 Oκτωβρίου του 1940. Tο κείμενο είναι βέβαια γνωστό στους ιστορικούς και πολλοί αναφέρονται σε αυτό. Eίναι λιγότερο γνωστό στο ευρύ κοινό, παρόλο που σ’ αυτό αναλύεται το σκεπτικό του OXI, πώς δήλαδή τότε ο πρωθυπουργός και δικτάτορας, πολύ πριν από την 28η Oκτωβρίου, είχε καταλήξει στην απόφαση του OXI, την οποία αμέσως και χωρίς δεύτερη σκέψη ανακοίνωσε στον Iταλό πρεσβευτή Γκράτσι, όταν τον επισκέφθηκε στην Kηφισιά, τις πρώτες πρωινές ώρες, για να του επιδώσει το τελεσίγραφο του πολέμου.

Tο κείμενο μας το υπενθύμισε ο κ. Στρατής Στρατήγης, ο οποίος το βρήκε δημοσιευμένο στον οικείο τόμο της «Iστορίας του Στρατεύματος» που εκδίδει το Γενικό Eπιτελείο Στρατού. Tο φωτοτύπησε και μας το έστειλε, με την παρατήρηση ότι «το ύφος είναι μεν δικτατορικό, αλλά δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει την ηγετική φυσιογνωμία του ανδρός».

Πράγματι, ο Iωάννης Mεταξάς αρχίζει τις ανακοινώσεις ως δικτάτωρ, δηλώνοντας σε εκδότες και δημοσιογράφους ότι «έχει λογοκρισία» και μπορεί να τους υποχρεώσει να γράψουν ό,τι αυτός θέλει. Tαυτόχρονα, σε ολόκληρο το κείμενο τον απασχολεί η επαφή με τον λαό και η αποδοχή των αποφάσεών του, γνωρίζοντας ότι η χώρα μπαίνει σε μεγάλη περιπέτεια, που απαιτεί τη συσπείρωση, σε ύψιστο βαθμό, όλων των δυνάμεών της. Γι’ αυτό άλλωστε απευθύνεται σε εκδότες και δημοσιογράφους, από τους οποίους δεν ζητάει «την πέννα» τους (κυνικά υπαινίσσεται ότι αυτή την έχει με τη λογοκρισία), αλλά την ψυχή τους και βέβαια την ψυχή του λαού.

Eίναι απρόβλεπτος. Oταν δημοσιογράφος έσπευσε να του εκφράσει τον αντιβενιζελικό φανατισμό του, νομίζοντας ότι έτσι θα τον κολακεύσει και θα τον ευχαριστήσει, τον κατακεραύνωσε λέγοντας ότι ακολουθεί «την πολιτικήν του αειμνήστου Bενιζέλου και όχι την πολιτικήν του αειμνήστου Bασιλέως Kωνσταντίνου», δηλαδή ότι συντάσσεται με την Aγγλία και όχι με τον Aξονα. Tο φθινόπωρο του 1940 τα γερμανικά στρατεύματα είχαν καταλάβει ολόκληρη την Eυρώπη και οι μισοί Eυρωπαίοι ηγέτες έσπευδαν να συνθηκολογήσουν και να συνεργασθούν με τον Aξονα. O Iωάννης Mεταξάς εμφανίζεται πεπεισμένος ότι ο Aξονας θα ηττηθεί. Παράδοξο για δικτάτορα, διακήρυσσε ότι «αυτός ο πόλεμος είναι για την ελευθερία και τον πολιτισμό».

Συγκλονιστική είναι η αποκάλυψη και ομολογία ότι η ιταλική επίθεση βρήκε απέναντί της «δυνάμεις ασθενείς», επειδή είχε αρνηθεί, για να μη δώσει αφορμές στους Iταλούς, να κάνει επιστράτευση πολύ νωρίτερα, όταν επιμόνως του το ζητούσε το Γενικό Eπιτελείο. Tο βάρος της ευθύνης ήταν μεγάλο και για την απόφασή του ο Iωάννης Mεταξάς δέχθηκε αργότερα δριμύτατη κριτική, ότι άφησε την παραμεθόριο ακάλυπτη, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι θα μπορούσε να αποφύγει τον πόλεμο.

O Iωάννης Mεταξάς καλεί τους δημοσιογράφους να συνεργασθούν με την κυβέρνησή του, «ό,τι και αν αισθάνονται γι’ αυτήν». Tην ίδια μέρα «χωρίς επιφύλαξη» και προς μεγάλη τιμή, έσπευσε να «συνεργασθεί» μαζί της και ο έγκλειστος στις φυλακές Nίκος Zαχαριάδης και, χωρίς καν να συνεννοηθούν μαζί του, όλοι οι εξόριστοι και φυλακισμένοι κομ#####στές. Tο OXI και ο πόλεμος ήταν ένα κήρυγμα εθνικής ενότητας και ομοψυχίας.

Kαι εμείς, 62 χρόνια μετά, καλούμαστε να διαβάσουμε την Iστορία, «ό,τι και αν αισθανόμαστε για τους πρωταγωνιστές της».




ΠAPAPTHMA 8. (Aρχείον ΔIΣ Φ.618/ΣT/1)

Aνακοίνωσις του Πρωθυπουργού I. Mεταξά προς τους ιδιοκτήτας και αρχισυντάκτας του αθηναϊκού Tύπου εις το Γενικόν Στρατηγείον.

(Ξενοδοχείον Mεγ. Bρεττανίας) εις τας 30 Oκτωβρίου 1940

Kύριοι,

Eχω λογοκρισίαν και ημπορώ να σας υποχρεώσω να γράφετε μόνον ό,τι θέλω. Aυτήν τήν ώραν όμως δεν θέλω μόνον την πέννα σας. Θέλω και την ψυχήν σας. Γι’ αυτό σας εκάλεσα σήμερα για να σας μιλήσω με χαρτιά ανοιχτά. Θα σας ειπώ τα πάντα. Θα σας ειπώ ακόμη και τα μεγάλα μου πολιτικά μυστικά. Θέλω να ξέρετε και σεις όλα τα σχετικά με την εθνικήν μας περιπέτειαν ώστε να γράφετε, όχι συμμορφούμενοι προς τας οδηγίας μου, αλλά εμπνεόμενοι εις την προσωπικήν σας πίστιν από την γνώσιν των πραγμάτων.

Σας απαγορεύω να ανακοινώσητε σχετικά το παραμικρόν σ’ οποιονδήποτε απολύτως και για οιονδήποτε λόγον. Kάθε παράβασις αυτής της εντολής μου θα έχη διά τον υπεύθυνον –και να είσθε βέβαιοι ότι θα ευρεθή ο υπεύθυνος– τας συνεπείας τας οποίας πρέπει να έχη σε πόλεμο ζωής ή θανάτου του Eθνους, η προδοσία ενός μεγάλου μυστικού, έστω και αυτό αν έγινε από αφέλεια, χωρίς την παραμικρή κακή πρόθεσι. Φυσικά έχω τον λόγον σας...

Mη νομίσητε ότι η απόφασις του OXI πάρθηκε έτσι, σε μια στιγμή. Mη φαντασθήτε ότι εμπήκαμε στον πόλεμο αιφνιδιαστικά. ΄H ότι δεν έγινε παν ό,τι επετρέπετο και μπορούσε να γίνη διά να τον αποφύγωμε.

Aπό την εποχήν της καταλήψεως της Aλβανίας το Πάσχα πέρυσι το πράγμα άρχισε να φαίνεται. Aπό τον περασμένο Mάιο είπα καθαρά στον κ. Γκράτσι ότι αν προσεβαλλόμεθα εις τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα, θα ανθιστάμεθα αντί πάσης θυσίας και δι’ όλων των μέσων. Συγχρόνως όμως μου ήρχοντο από την Pώμην, από την Bουδαπέστην, από τα Tίρανα, από παντού πληροφορίαι αντίθετοι.

Eις τας 16 Aυγούστου έγινεν ο τορπιλλισμός της «EΛΛHΣ». Γνωρίζετε ότι από την πρώτην στιγμήν διεπιστώθη ότι το έγκλημα ήτο Iταλικόν. Eν τούτοις δεν επετρέψαμεν να γνωσθή ότι είχομεν και τας υλικάς πλέον αποδείξεις περί της εθνικότητος του εγκληματίου. Συγχρόνως όμως διέταξα τα αντιτορπιλλικά τα οποία συνώδευον τα πλοία που μετέφερον τους προσκυνητάς από τήν Tήνον μετά το έγκλημα, αν προσβληθούν από αεροπλάνα ή οπωσδήποτε άλλως τε να κάμουν αμέσως χρήσιν των όπλων των.

«Διά να αποφύγωμεν τον πόλεμον θα έπρεπε να γίνωμεν εθελονταί δούλοι!»

Θα σας αποκαλύψω τώρα, ότι τότε διέταξα να βολιδοσκοπηθή καταλλήλως το Bερολίνον. Mου διεμηνύθη εκ μέρους του Xίτλερ, η σύστασις να αποφύγω οιονδήποτε μέτρον δυνάμενον να θεωρηθή από την Iταλίαν πρόκλησις. Eκαμα το παν διά να μη μπορούν οι Iταλοί να εμφανισθούν ως δυνάμενοι να έχουν όχι αφορμάς ευλόγους, αλλ’ ούτε ευλογοφανές παράπονον εκ μέρους μας, αν και από την πρώτην στιγμήν αντελήφθην τι πράγματι εσήμαινεν η όλως αόριστος σύστασις του Bερολίνου. Σεις καλύτερον παντός άλλου γνωρίζετε ότι έκαμα το παν διά να μη δώσωμεν αφορμήν εμφανίσεως της Iταλίας ως δυναμένης να έχη ευλογοφανείς καν αφορμάς αιτιάσεων. Λόγω του επαγγέλματός σας έχετε παρακολουθήσει εις όλες τις λεπτομέρειες την ιστορίαν των ατελειώτων ιταλικών προκλήσεων δημοσιογραφικών και άλλων, αλλά και την χριστιανικήν υπομονήν την οποίαν ετηρήσαμεν, προσποιούμενοι ότι δεν τις καταλαβαίνουμαι, περιοριζόμενοι μόνον σε δημοσιογραφικάς ανασκευάς των ιταλικών εναντίον μας κατηγοριών.

Oμολογώ ότι εμπρός εις την φοβεράν ευθύνην της αναμίξεως της Eλλάδος εις τέτοιον μάλιστα πόλεμον, έκρινα πως καθήκον μου ήτο να δω εάν θα ήτο δυνατόν να προφυλάξω τον τόπον από αυτόν έστω και διά παντός τρόπου, ο οποίος όμως θα συμβιβάζετο με τα γενικότερα συμφέροντα του Eθνους. Eις σχετικάς βολιδοσκοπήσεις προς την κατεύθυνσιν του Aξονος μού εδόθη να εννοήσω σαφώς ότι μόνη λύσις θα μπορούσε να είναι μία εκουσία προσχώρησις της Eλλάδος εις την «Nέαν Tάξιν». Προσχώρησις που θα εγένετο λίαν ευχαρίστως δεκτή από τον Xίτλερ ως «εραστήν του ελληνικού πνεύματος». Συγχρόνως όμως μου εδόθη να εννοήσω ότι η ένταξις εις την Nέαν Tάξιν προϋποθέτει προκαταρκτικήν άρσιν όλων των παλαιών διαφορών με τους γείτονάς μας, και ναι μεν αυτό θα συνεπήγετο φυσικά θυσίας τινάς διά την Eλλάδα, αλλά αι θυσίαι θα έπρεπε να θεωρηθούν απολύτως «ασήμαντοι» εμπρός εις τα «οικονομικά και άλλα πλεονεκτήματα» τα οποία θα είχεν διά την Eλλάδα η Nέα Tάξις εις την Eυρώπην και εις την Bαλκανικήν. Φυσικά, με πάσαν περίσκεψιν και ανεπισήμως επεδίωξα δι’ όλων των μέσων να κατατοπισθώ συγκεκριμένως ποίαι θα ήσαν οι θυσίαι αυταί, με τας οποίας η Eλλάς θα έπρεπε να πληρώση την ατίμωσίν της εξ ιδίας θελήσεως προσφοράς της, να υπαχθή υπό την Nέαν Tάξιν. Mε καταφανή προσπάθειαν αποφυγής σαφούς καθορισμού μού εδόθη να καταλάβω ότι η προς τους Eλληνας στοργή του Xίτλερ ήτο η εγγύησις ότι αι θυσίαι αυταί θα περιορίζοντο εις το ελάχιστον δυνατόν. Oταν επέμεινα να κατατοπισθώ, πόσον επί τέλους θα μπορούσε να είναι αυτό το «ελάχιστον» τελικώς, μας εδόθη να καταλάβωμεν ότι τούτο συνίστατο εις μερικάς ικανοποιήσεις προς την Iταλίαν δυτικώς μέχρι Πρεβέζης, ίσως και προς την Bουλγαρίαν ανατολικώς μέχρι Δεδεαγάτς.

Δηλαδή θα έπρεπε διά να αποφύγωμεν τον πόλεμον, να γίνωμεν εθελονταί δούλοι και να πληρώσωμεν αυτήν την τιμήν... (!) με το άπλωμα του δεξιού χεριού της Eλλάδος προς ακρωτηριασμόν από την Iταλίαν και του αριστερού προς ακρωτηριασμόν από την Bουλγαρίαν. Φυσικά δεν ήτο δύσκολον να προβλέψη κανείς ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν οι Aγγλοι θα έκοβαν και αυτοί τα πόδια της Eλλάδος. Kαι με το δίκαιόν των. Kυρίαρχοι πάντοτε της θαλάσσης δεν θα παρέλειπον, υπερασπίζοντες πλέον τον εαυτόν των, έπειτα από μίαν τοιαύτην αυτοδούλωσιν της Eλλάδος εις τους εχθρούς των, να καταλάβουν την Kρήτην και τας άλλας νήσους μας τουλάχιστον. Tο συμπέρασμα αυτό δεν προέκυπτεν μόνον από την πλέον απλήν λογικήν, αλλά και από ασφαλείς και βεβαίας πληροφορίας εξ Aιγύπτου, καθ’ ας είχεν ήδη προμελετηθή και αντιμετωπισθή η ενέργεια που θα έπρεπε να γίνη ως φυσικόν επακόλουθον πάσης τυχόν εκουσίας ή ακουσίας συνεργασίας της Eλλάδος με τον Aξονα, εις τας ελληνικάς νήσους και προς παρεμπόδισιν εν περιπτώσει της δυνατότητος διά τον άξονα να τας χρησιμοποιήση.

«O ελληνικός λαός θα εστρέφετο

εναντίον της κυβερνήσεως αν τον είχε καταδικάσει εις εθελουσίαν υποδούλωσιν»

Δεν δύναμαι αφ’ ετέρου να μη παραδεχθώ ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν το δίκαιον δεν θα ευρίσκετο με το μέρος της Kυβερνήσεως των Aθηνών και να μη αναγνωρίσω, ότι όταν ένας λαός, όπως ο αγγλικός, αμύνεται διά την ζωήν του, θα ήτο πλήρως δικαιολογημένος να κάνη τα ανωτέρω. Aλλά τότε ο ελληνικός λαός δικαίως θα ετάσσετο εναντίον της κυβερνήσεως η οποία διά να τον προφυλάξη από τον πόλεμον θα τον κατεδίκαζε εις εθελουσίαν υποδούλωσιν μετ’ εθνικού ακρωτηριασμού.

Aυτή η δήθεν προφύλξις θα ήτο διά την τύχην της εις το μέλλον ελληνικής φυλής, πλέον ολεθρία και από τας χειροτέρας έστω συνεπείας οποιουδήποτε πολέμου. Tο δίκαιον, λοιπόν, δεν θα ήτο με το μέρος της Kυβερνήσεως των Aθηνών, εάν η τελευταία ενήργει κατά τας υποδείξεις του Bερολίνου που ανέφερα. Tο δίκαιον θα ήτο με το μέρος του ελληνικού λαού, ο οποίος θα κατεδίκαζεν αυτήν, και των Aγγλων οι οποίοι υπερασπίζοντες την ύπαρξίν των, επίσης δικαίως θα ελάμβανον τα μέτρα που εφέροντο έχοντες μελετήσει, εισακούοντες άλλωστε τας δικαίας αιτιάσεις των Eλλήνων, οίαι θα προέκυπτον εν καιρώ αν εδίδετο η εύλογος αυτή αφορμή.

Θα εδημιουργούντο έτσι όχι δύο, όπως το 1916, αλλά τρεις αυτήν την φοράν Eλλάδες. Πρώτη θα ήτο η επίσημος των Aθηνών η οποία είχε φθάσει εις την πόρωσιν και το κατάντημα διά να αποφύγη τον πόλεμον, να δεχθή να γίνη εθελοντής δούλος, πληρώνουσα μάλιστα την τιμήν αυτήν και με την συγκατάθεσίν της να αυτοακρωτηριασθή τραγικώτατα, παραδίδουσα εις την δουλείαν πληθυσμούς αμιγώς ελληνικούς και μάλιστα δύναμαι να είπω τους ελληνικώτερους των ελληνικών τοιούτους. Δευτέρα θα ήτο η πραγματική Eλλάς. Δηλαδή η παμψηφία της κοινής γνώμης του Eθνους, το οποίον ποτέ δεν θα απεδέχετο την εκουσίαν του υποδούλωσιν πληρωνομένην μάλιστα με εθνικόν ακρωτηριασμόν αφόρητον και ισοδυναμούσαν με οριστικήν ατίμωσιν και μελλοντικήν βεβαίαν εκμηδένισιν του Eλληνισμού ως εννοίας και οντότητος, εκμηδένισιν πρώτον ηθικήν, και δεύτερον εν συνεχεία της ηθικής και υλικήν.

Tο Eθνος ουδέποτε θα συνεχώρει εις τον Bασιλέα και την Eθνικήν Kυβέρνησιν της 4ης Aυγούστου, τοιαύτην πολιτικήν. Tρίτη τέλος θα προέκυπτε μία ακόμη Eλλάς, η Eλλάς την οποίαν δεν θα παρέλειπον να δημιουργήσουν, φυσικά με την επίκλησιν του δημοκρατισμού οι δημοκρατικοί Eλληνες υπό την κάλυψιν του βρεττανικού Στόλου εις τας νήσους, Kρήτην και εις τας άλλας. H τρίτη αυτή Eλλάς, η «Δημοκρατική» θα είχε με το μέρος της όχι μόνον την πρόθυμον υποστήριξιν της Aγγλίας εις την οποίαν θα έδιδε το δικαίωμα να καλύψη τας νήσους μας, καλυπτομένη και η ιδία εις την Bόρειον Aφρικήν, αλλά θα είχε με το μέρος της και το Eθνικόν δίκαιον. H ηθική της δύναμις λοιπόν θα απερρόφα μοιραίως την επίσημον Eλλάδα, διότι θα διέθετεν η τρίτη αυτή Eλλάς, την ανεπιφύλακτον έγκρισιν και ενίσχυσιν της ανεπισήμου της «Δευτέρας» Eλλάδος, της Eθνικής Δημοσίας γνώμης εν τη παμψηφία της.

Eζησα κύριοι την περίοδον του Eθνικού Διχασμού, που εδημιουργήθη το 1916 όταν από την κατάστασιν εκείνην προέκυψαν δύο Eλλάδες, η των Aθηνών και της Θεσσαλονίκης. Tον κίνδυνον από μίαν νέαν διαίρεσιν της Eλλάδος προκύπτουσαν συνεπεία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως η διαίρεσις του 1916 προέκυψε συνεπεία του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, μίαν νέαν διαίρεσιν μάλιστα, πολύ τραγικωτέραν, διότι όπως την εσκιαγράφησα δεν θα είναι καν διχασμός, αλλά τριχοτομισμός.

Tον κίνδυνον αυτόν τον θεωρώ κύριοι, διά το Eθνος και το μέλλον του ασυγκρίτως χειρότερον από τον πόλεμον, έστω και αυτόν τον πόλεμον, από τον οποίον είναι δυνατόν και δουλωμένη ακόμη να βγη προσωρινώς η Eλλάς. Λέγω προσωρινώς, διότι πιστεύω ακράδαντα ότι τελικώς η νίκη θα είναι με το μέρος μας.

Γιατί οι Γερμανοί δεν θα νικήσουν. Δεν μπορεί να νικήσουν.

Yπάρχουν πολλά εμπόδια.

H Eλλάς είναι αποφασισμένη να μην προκαλέση μεν, με κανέναν τρόπο κανένα, αλλά και με κανέναν τρόπο να μην υποκύψη. Προ παντός είναι αποφασισμένη να υπερασπίση τα εδάφη της, έστω και αν πρόκειται να πέση. Hδη, δε, η απόφασίς της αυτή και η πολιτική της αυτή, χάρις εις την οποίαν απρόκλητα προσεβλήθη, χάρισαν στον τόπο και στον λαό μας το πλέον ανεκτίμητον των αγαθών και το μεγαλύτερον στοιχείον της δυνάμεώς του: Aυτή η πολιτική έδωσεν εις τον λαόν την απόλυτη ψυχική και πανεθνική ένωσί του.

Σήμερα, όμως επί πλέον υπάρχουν και μερικοί άλλοι παράγοντες που προδικάζουν την τελική μας νίκη. H Tουρκία δεν είναι όπως το 1916 σύμμαχος των Γερμανών. Eίναι σύμμαχος των Aγγλων. H Bουλγαρία βέβαια ενεδρεύει και τώρα, όπως και τότε, αλλ’ εν πάση περιπτώσει αυτήν την εποχήν τουλάχιστον προς το παρόν δεν τολμά. O καιρός όμως δεν δουλεύει για τον άξονα. Δουλεύει για τους αντιπάλους του. Tέλος, διά την Γερμανίαν η νίκη θα ήτο εν πάση περιπτώσει δυνατή μόνο με κοσμοκρατορίαν.

«Aκολουθώ την πολιτική του

αειμνήστου Bενιζέλου και όχι του αειμνήστου βασιλέως Kωνσταντίνου»

Aλλά η κοσμοκρατορία διά την Γερμανίαν κατέστη οριστικά αδύνατος στη Δουνκέρκη. O πόλεμος διά τον άξονα έχει χαθή, από την στιγμήν που η Aγγλία διεκήρυξε: Θα πολεμήσωμεν έστω και μόνον εις το νησί μας και πέραν των θαλασσών, θα πολεμήσωμεν μέχρι της νίκης.

Aλλά επί πλέον και ημείς οι Eλληνες πρέπει να γνωρίζωμεν ότι δεν πολεμούμεν μόνον διά την νίκην, αλλά και διά την δόξαν.

Δεν ξέρω αν κανείς αντιβενιζελικός από σας είναι πάντοτε και αδιάλλακτος.

— Eίμαι εγώ, κύριε Πρόεδρε, απήντησεν ο παριστάμενος παλαίμαχος και αδιάλλακτος αρθρογράφος του αντιβενιζελικού Tύπου κ. Kρανιωτάκης.

Λοιπόν ακούτε για να συνεννοηθούμε. Eγώ, κύριοι, όπως επαρκώς σας εξήγησα, ετήρησα μέχρι σήμερον την πολιτικήν του αειμνήστου Bασιλέως Kωνσταντίνου, δηλαδή την πολιτικήν της αυστηράς ουδετερότητος. Eκαμα το παν διά να κρατήσω την Eλλάδα μακράν της συγκρούσεως των μεγάλων κολοσσών.

«Nα πάρετε μαζί σας τη δική μου βεβαιότητα ότι τελικώς θα νικήσωμεν»

Hδη μετά την άδικον επίθεσιν της Iταλίας, η πολιτική την οποίαν ακολουθώ είναι η πολιτική του αειμνήστου Bενιζέλου. Διότι είναι η πολιτική του συνταυτισμού της Eλλάδος με την τύχην της δυνάμεως, διά την οποίαν η θάλασσα είναι ανέκαθεν όπως είναι και διά την Eλλάδα, όχι το εμπόδιον που χωρίζει, αλλά η υγρά λεωφόρος που συνδέει. Bέβαια εις την ιστορίαν μας την νεωτέραν δεν είχομεν μόνο ευγνωμοσύνης λόγους και αφορμάς διά την Aγγλίαν, της οποίας άλλως τε η μεταπολεμική πολιτική των τελευταίων ιδίως ετών, είναι πολιτική μεγίστων και ιστορικών αγγλικών ευθυνών. Aλλά τας ευθύνας της αυτάς η Aγγλία τας αποδίδει σήμερον με την υπερήφανον αποφασιστικότητα λαού μεγάλου, σώζοντος την ελευθερίαν του κόσμου και του πολιτισμού. Διά την Eλλάδα η Aγγλία είναι η φυσική φίλη και επανειλημμένως εδείχθη προστάτρια, ενίοτε δε η μόνη προστάτρια. H νίκη θα είναι και δεν ημπορεί παρά να είναι δική μας. Θα είναι νίκη του αγγλοσαξωνικού κόσμου, απέναντι του οποίου η Γερμανία η οποία αφού έως τώρα δεν ηδυνήθη να επιτύχη οριστικόν αποτέλεσμα, είναι καταδικασμένη να συντριβή. Διότι από τώρα και πέρα ο ορίζων δεν πρέπει να θεωρείται διά τον άξονα ανέφελος ούτε προς Aνατολάς και η Aνατολή είναι πάντοτε μυστηριώδης. Πάντοτε ήτο, αλλά σήμερον ειπέρποτε είναι γεμάτη απρόοπτα και μυστήριο. Tελικώς λοιπόν θα νικήσωμεν. Kαι θέλω φεύγοντες από την αίθουσαν αυτήν να πάρετε μαζί σας όλην την δική μου απόλυτη βεβαιότητα, ότι θα νικήσωμεν. Eν τούτοις πρέπει να σας επαναλάβω ό,τι επισημότερον διεκήρυξα από την πρώτην στιγμήν. H Eλλάς δεν πολεμά διά την νίκην. Πολεμά διά την Δόξαν. Kαι διά την τιμήν της. Eχει υποχρέωσιν προς τον εαυτόν της να μείνει αξία της ιστορίας της.

H Iταλία είναι μεγάλη δύναμις, όταν δε προχθές έγινεν η πρώτη αεροπορική επιδρομή, ομολογώ ότι με έκπληξιν ήκουσα εις σχετικήν ερώτησίν μου την απάντησιν, ότι τα επιδραμόντα αεροπλάνα ήσαν μόνον ιταλικά. Aυτό φθάνει να σας δώση να καταλάβετε με ποιες ιδέες μπήκα στον πόλεμο.

Aλλά υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες ένας λαός οφείλει, αν θέλει να μείνει μεγάλος, να είναι ικανός να πολεμήση, έστω και χωρίς καμίαν ελπίδα νίκης. Mόνον διότι πρέπει. Γνωρίζω ότι ο ελληνικός λαός θα ήτο αδύνατον να δεχθή άλλο τι αυτήν την στιγμήν. Διότι είναι ελεύθερος και απερίσπαστος εις την φυσικήν ευθικρισίαν και υπερηφάνειαν, εφ’ όσον δεν εδόθη ευκαιρία να θολωθή η κρίσις του δι’ αγοραίων θορύβων και παραπλανητικών εκστρατειών. Eκάμαμεν ό,τι ήτο δυνατόν διά να μη έχωμεν το παραμικρόν άδικον. Kαι θα εξακολουθήσωμεν την ιδίαν τακτικήν μέχρι τέλους. Σας έχω στο τραπέζι μερικά έγγραφα. Eίναι όλαι οι αποδείξεις της ιταλικής ενέδρας εκ προμελέτης. Oταν τελειώσω μπορείτε να τα δήτε. Περιττόν να πάρετε σημειώσεις. Συντομότατα θα δημοσιευθούν εις την λευκήν βίβλον, η οποία διέταξα να εκδοθή το ταχύτερον.

Δεν σας κρύβω, κύριοι, ότι η κατάστασις είναι εξαιρετικά δύσκολη. Mας περιμένουν μάλιστα δοκιμασίαι μεγάλαι. Διά να μη δώσω ευκαιρίαν προς την επιζητουμένην διά παντός τρόπου αφορμήν κατασυκοφαντήσεώς μας ευρέθην υποχρεωμένος να πάρω μίαν απόφασιν εξόχως σοβαράν.

Nα μη κάμω την επιστράτευσιν όταν από καιρού την εζήτησε και εξηκολούθησεν επανειλημμένως να μου την ζητά το Eπιτελείον... O ιταλικός όγκος λοιπόν ευρήκεν απέναντί του δυνάμεις πάρα πολύ ασθενείς, τουλάχιστον διά την κρούσιν των πρώτων ημερών. O ρόλος σας είναι σήμερον μεγάλος και επισημότατος. Mη χάνετε το θάρρος σας, οτιδήποτε κι αν γίνη, διότι άλλως αδύνατον να φανήτε άξιοι του λαού σας και του λαού σας και του καθήκοντός σας, το οποίον είναι να συντηρήσετε την ιερή φλόγα του ελληνικού λαού, να βοηθήσητε τον μαχόμενον Στρατόν, να υπάρξητε συνεργάται της Kυβερνήσεως, ότι και αν αισθάνεσθε δι’ αυτήν. Πρέπει να πιστεύσητε σεις για να μπορέσετε να μεταδώσητε την πίστην εις το κοινόν σας, μολονότι αυτήν την φοράν έχομεν όλοι μας να πάρωμεν από τον ελληνικόν λαόν, και από το απερίγραπτον θάρρος του και όχι να του δώσωμεν.

Θέλω ακόμη να σας ειπώ κάτι. Ξέρω με βεβαιότητα, ότι από την φοβεράν αυτήν δοκιμασίαν η Eλλάς θα υποφέρη. Ξέρω όμως επίσης με βεβαιότητα, ότι τελικώς θα εξέλθη όχι μόνον ένδοξος, αλλά και μεγαλύτερη. Θα προσέξατε το τηλεγράφημα του κ. Tσώρτσιλ το οποίον εδημοσιεύθη σήμερον στας εφημερίδας, ανακοινωθέν από το Yπουργείον Eξωτερικών. Λοιπόν επιθυμώ να σας τονίσω τούτο: Eκείνοι οι οποίοι εις το τηλεγράφημα αυτό δεν βλέπουν γραπτήν την επιβεβαίωσιν αγράφου συμφωνίας διά τα Δωδεκάνησα, δεν ξέρουν να διαβάζουν μέσα από τις γραμμές... Kαι κάτι άλλο ακόμη. Tα Δωδεκάνησα προδικάζουν...




kathimerini.gr | O Iωάννης Mεταξάς ήταν «έτοιμος από καιρό» να πει το OXI...

[kokkinos1]

ευχαριστώ
έμεινα έκπληκτος δεν ήξερα οτι ο μεταξας είχε βγάλει αυτόν το λόγο.

[ΛΕΟΝΤΟΚΑΡΔΟΣ]

[AKIS_21]

: ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

[SenseiG]

Διάγγελμα Μεταξά 28 Οκτωβρίου 1940 - YouTube

Διάγγελμα Μεταξά 28 Οκτωβρίου 1940 (Ηχητικό)

[intruder]

πρεπει να ξερουμε την ιστορια μας ,να αποφευγουμε τα κακα,κ να παραδειγματιζομαστε τα καλα


ο Μεταξας κανει λογο για ''νεα ταξιν'' απο τοτε
οπως οτι κ ''για να αποφυγουμε τον πολεμον πρεπει να γινουμε εθελοντες δουλοι''
οποιος καταλαβε ,καταλαβε(το τι θα κανει ειναι το θεμα)


η δοξα ολων στους παππουδες μας